Kirgistan – władza z lufy karabinu

Dlaczego powinniśmy interesować się sytuacją w Kirgistanie? O obalaniu władzy przez Kirgizów. Jak to możliwe, że Sadyr Dżeparow jednego dnia siedzi w więzieniu, następnego jest premierem, a po kilku kolejnych dniach prezydentem kraju? O turystyce w Szwajcarii Azji Środkowej.

Michał Lubina odpowiada, Rafał Górski pyta.

Co ciekawego dzieje się w Kirgistanie, o czym powinniśmy wiedzieć?

„[…] Myślę, że powinniśmy wiedzieć, jak w jakimś kraju dochodzi do przewrotu. Wśród licznych analiz na temat Kirgistanu, które czytałem, najbardziej podobała mi się analiza Mariusza Marszewskiego z Ośrodka Studiów Wschodnich, w którym przyrównał sytuację w Kirgistanie do Rzeczpospolitej szlacheckiej w XVII wieku i zmiany władzy w Kirgistanie do rokoszy szlacheckich, które wybuchały, a potem strony się jakoś dogadywały. Także myślę, że jak będziemy patrzyli, idąc za tym porównaniem, na Kirgistan to tak mniej więcej wyglądała I Rzeczpospolita. […]”

„[…] A tak poważnie, to myślę, że powinno nas interesować wszystko, co dotyczy Eurazji, bo to jest ciekawe w takim systemowym podejściu, ponieważ pokazuje nam, jak pandemia wpływa na kraje, a konkretnie na to, jak najbardziej obrywają najsłabsze kraje. Te kraje, w których państwowość jest słaba, które są słabymi państwami albo momentami upadłymi państwami. Te kraje sobie najgorzej radzą i konsekwencją tego są przewroty, zamachy stan. Myślę, że do takich wydarzeń będziemy musieli się przyzwyczaić. Niestety, ale pandemia powoduje wznowienie konfliktów, jak w Karabachu czy właśnie przewroty, demonstracje, jak w przypadku Kirgistanu. […]”

A co tam tak naprawdę się w tej chwili dzieje?

„[…] Doszło do ogromnych demonstracji. Odbyły się wybory, które zdaniem opozycji zostały sfałszowane przez urzędującego wówczas prezydenta. Dżeenbekow i jego zwolennicy mieli sfałszować wybory. Doszło do demonstracji mniej więcej od 5 do 15 tys. ludzi, które to demonstracje okazały się niezwykle skuteczne, ponieważ zajęły m.in. Pałac Prezydencki i większą część miasta. Początkowo prezydent Dżeenbekow walczył dalej i nie chciał się temu podporządkować, ale ostatecznie zrezygnował. Zrezygnował 15 października ze sprawowania funkcji i do władzy doszedł Sadyr Dżeparow, który na początku października jeszcze przebywał w więzieniu. Został z tego więzienia uwolniony i mianowany przez część posłów premierem, a obecnie przejął tymczasowo obowiązki prezydenta, chociaż na dobrą sprawę był trzeci w kolejności (do zastąpienia głowy państwa – przyp. red.) jako premier. Natomiast te formalne rzeczy są tutaj nieistotne, ponieważ władzę zdobędzie ten, kto ją przejmie w wyniku przewrotu ulicznego. […]”

Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy w ramach audycji „Czy masz świadomość?”:

Michał Lubina, doktor nauk społecznych, adiunkt w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ, autor siedmiu książek, w tym dwóch bestsellerów naukowych - “Niedźwiedź w cieniu smoka. Rosja-Chiny 1991-2014” (Kraków, Akademicka 2014) i “Pani Birmy. Biografia polityczna Aung San Suu Kyi” (Warszawa, PWN 2015), a także debiutu międzynarodowego “Russia and China. A Political Marriage of Convenience” (Opladen-Berlin-Toronto 2017) oraz monografii habilitacyjnej “The Moral Democracy”. Odwiedził ponad 70 krajów świata, mieszkał w Rosji, Chinach i Tajlandii (w Bangkoku pracował jako profesor wizytujący).

Zadanie publiczne współfinansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej 2019-2021”.

Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.